thay khớp nội soi
Trang chủ » Phẫu thuật thay khớp
Phẫu thuật thay khớp

Phẫu thuật thay lại khớp háng nhân tạo

1. Chỉ định thay lại khớp háng nhân tạo:

          Sau thay khớp háng nhân tạo có rất nhiều nguyên nhân khác nhau để phải chỉ định thay lại khớp háng. Trong nghiên cứu của tác giả Nguyễn Mạnh Khánh  nguyên nhân hàng đầu là lỏng chuôi, mòn ổ cối (22,7%) chủ yếu là sau thay khớp háng bán phần, tiếp theo là lỏng ổ cối đơn thuần hoặc kèm lỏng chuôi (đều 13,6%) hay lỏng chuôi hoặc mòn ổ cối đơn thuần (đều 9,1%). Nếu chỉ tính riêng lỏng chuôi thì chiếm tới 50%. Tất cả các trường hợp này đều gặp sau thay chuôi có xi măng trừ 1 trường hợp chuôi không xi măng. Triệu chứng lâm sàng chính là bệnh nhân đau dọc mặt trong hoặc ngoài đùi hoặc thấy chi ngắn dần đi, trên phim X quang đều thấy rõ viền sáng rõ rệt giữa xi măng và xương hoặc có sự di chuyển lún xuống của chuôi hoặc có viền sáng giữa xương và chuôi trong trường hợp chuôi không xi măng.   

          Lỏng ổ cối đơn thuần sau thay toàn bộ khớp háng hoặc kèm theo lỏng chuôi hoặc gãy xương đùi chiếm 31,8%. Triệu chứng sớm thể hiện là bệnh nhân đau vùng nếp bẹn hoặc sâu vùng khớp háng. Trên phim X quang thấy viền sáng giữa xi măng với ổ cối hoặc ổ cối nhân tạo di chuyển sang vị trí đứng dọc hay tụt vào trong khung chậu hoặc ăn mòn khuyết xương đáy ổ cối.

          Mòn ổ cối đơn thuần hoặc phối hợp với lỏng chuôi cũng chiếm 31,8%, nguyên nhân chính là mòn ổ cối sau thay khớp háng bán phần với chỏm Moore (3/7 bệnh nhân), có 2/7 bệnh nhân sau thay khớp háng bán phần với chỏm lưỡng cực đều kèm theo lỏng chuôi, trong đó 1 bệnh nhân khi mổ ở tuyến trước tuổi dưới 50, 2/7 bệnh nhân sau thay toàn bộ khớp háng có xi măng 9 năm và 11 năm, ổ cối vừa lỏng vừa mòn.  

          Gãy xương đùi quanh chuôi cũng là một chỉ định thường gặp trong thay lại khớp háng. Chúng tôi gặp 4 trường hợp (18,2%) đều sau thay chuôi có xi măng, trừ 1 bệnh nhân sau thay khớp háng 4 năm chất lượng xương còn tốt, 3 bệnh nhân còn lại sau thay từ 7-9 năm xương đều rất loãng, vỏ xương mỏng hoặc có nhiều ổ khuyết xương nên chỉ cần ngã nhẹ cũng gây gãy xương đùi.

          Những nguyên nhân khác ít gặp hơn là trật khớp sau thay khớp háng. Chúng tôi gặp 2 trường hợp do đặt sai tư thế ổ cối nhân tạo hoặc do cổ chỏm nhân tạo ngắn gây mất cân bằng phần mềm. Những bệnh nhân này dù đã được nắn trật kín nhưng đều trật lại, do vậy chỉ định thay lại khớp háng (thay lại ổ cối hay cổ chỏm) là cần thiết.

          Ngoài ra, nhiễm khuẩn khớp háng cũng là một chỉ định thay lại khớp. Sau khi tháo khớp háng cũ, nạo viêm, đặt xi măng kháng sinh trong khớp, điều trị kháng sinh liều cao, theo dõi đến khi ổn định, không còn biểu hiện nhiễm trùng thì chúng tôi mới thay lại khớp.

          Một số nguyên nhân ít gặp khác như gãy, hư hỏng dụng cụ khớp háng nhân tạo, chỉ định của chúng tôi cũng phù hợp với tiêu chuẩn chung trên thế giới và của các tác giả khác. 

 

Hình 1. Bệnh nhân nam, 67 tuổi, ngã trượt chân sau thay khớp háng 9 năm,

hình ảnh X quang trước mổ thấy gãy chuôi khớp háng nhân tạo

Hình 2. Hình ảnh X quang sau khi thay lại chuôi khớp háng nhân tạo

(Phẫu thuật viên: PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh)

          2. Kỹ thuật thay lại khớp háng:

          Thay lại chuôi: chúng tôi đã thay lại chuôi 18/22 trường hợp. Lấy bỏ chuôi cũ là thì khó khăn và phức tạp nhất khi phẫu thuật. Với những trường hợp lỏng chuôi nhiều thì lấy chuôi ra tương đối dễ nhưng phải đục lấy hết xi măng cũ để tạo sự kết dính xi măng mới. Để lấy được xi măng cần phải có dụng cụ chuyên biệt để khoan phá cũng như gắp lấy xi măng, doa ống tủy xương đùi... Những trường hợp lỏng chuôi kèm theo gãy xương đùi quanh chuôi thì việc cố định vững chắc chuôi là rất quan trọng, chúng tôi phải phối hợp với buộc vòng chỉ thép hoặc kết hợp xương nẹp vít. Đôi khi trong mổ khi đục lấy xi măng cũ, chất lượng xương kém có thể gây gãy xương đùi thứ phát. Chúng tôi còn gặp khó khăn khi đục lấy chuôi cũ với những trường hợp chỏm Moore gây mòn sâu vào ổ cối, thậm chí thủng ổ cối hay phối hợp với co phần mềm nhiều, đòi hỏi phải giải phóng phần mềm tốt hoặc đục một phần ổ cối mới lấy được chuôi ra. Với những trường hợp phải thay lại chuôi do không tương thích với ổ cối mới do xi măng còn chắc, có thể phải đục mở cửa sổ xương đùi để lấy bỏ xi măng cũ. Khi thay chuôi mới phải đảm bảo ống tủy xương đùi sạch, chuôi mới phải đủ dài, thông thường chúng tôi sử dụng chuôi dài từ 190-240 mm và xi măng phải lấp đầy trong ống tủy nhờ vào bơm xi măng.

          Thay lại ổ cối: chúng tôi thay lại ổ cối đơn thuần 3 trường hợp và cùng thay lại chuôi 15 trường hợp. Có 2 bệnh nhân thay ổ cối không xi măng do ổ cối lần đầu không xi măng đặt sai tư thế và sau thay bán phần khớp háng, chất lượng xương còn tốt. Đa phần những trường hợp lỏng hay mòn ổ cối việc lấy bỏ ổ cối cũ không gặp nhiều khó khăn như với xương đùi. Tuy nhiên, khi đục bỏ xi măng cần lưu ý để không làm mất thêm xương hoặc gây thủng ổ cối. Với những trường hợp khuyết xương hoặc ổ cối mòn nhiều ngoài ghép xương chúng tôi phải đặt rọ hoặc nẹp vít đáy ổ cối để tránh tụt ổ cối mới vào trong khung chậu. 

 

Hình 3. Bệnh nhân nữ, 62 tuổi, đã được mổ thay khớp háng bán phần tại tuyến dưới cách 6 năm,

đến viện vì mòn ổ cối và lỏng chuôi khớp háng nhân tạo

Hình 4. Hình ảnh X quang sau khi thay lại toàn bộ khớp háng nhân tạo

(Phẫu thuật viên: PGS.TS. Nguyễn Mạnh Khánh)

          3. Kết quả phẫu thuật thay lại khớp háng:

          Thay lại khớp háng có nhiều chỉ định do các nguyên nhân khác nhau như lỏng chuôi, lỏng ổ cối, mòn ổ cối, gãy xương đùi quanh chuôi, trật háng sau mổ... Kỹ thuật thay lại khớp háng khó và phức tạp, đòi hỏi đầy đủ phương tiện, trang thiết bị, trình độ của phẫu thuật viên. Theo dõi sau mổ trung bình 4,4 năm (6 tháng-8 năm) kết quả cho thấy tỷ lệ rất tốt và tốt chiếm 86,5%, khá 4,5% và kém 9,0%, mặc dù có tỷ lệ biến chứng nhất định nhưng phẫu thuật thay lại khớp háng đúng chỉ định là cần thiết và mang lại kết quả khả quan cho người bệnh.

 

(Bản quyền thuộc về tác giả, các bạn hoặc các website khác khi sử dụng lại xin vui lòng trích dẫn nguồn http://thaykhopnoisoi.com)

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ NGUYỄN MẠNH KHÁNH
PHÓ GIÁM ĐỐC BỆNH VIỆN
TRƯỞNG KHOA CHẤN THƯƠNG CHỈNH HÌNH I

BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT ĐỨC, HÀ NỘI
Địa chỉ: Tầng 3, nhà B3, Bệnh viện Việt Đức - Điện thoại: 0913.588.199
Lịch khám bệnh Bác sĩ Nguyễn Mạnh Khánh: 8h30 - 11h30 sáng thứ 3 hàng tuần, Phòng 16, Nhà C2, BV Việt Đức
Email: ngmanhkhanh@hotmail.com  |  Website: www.thaykhopnoisoi.com  |  Facebook: Nguyen Manh Khanh

http://www.xemayvn.co/

http://www.xemayvn.co/2017/08/nhong-sen-dia-nhong-xich.html