Phẫu thuật nội soi tái tạo đồng thời dây chằng chéo trước và chéo sau khớp gối

TS.BS. Nguyễn Mạnh Khánh- Đứt cả hai dây chằng chéo trước và chéo sau khớp gối là một tổn thương nặng trong chấn thương khớp gối. Nếu không được điều trị hoặc điều trị không tốt dễ để lại những di chứng nặng nề ảnh hưởng đến cuộc sống và vận động của người bệnh

 

1.     Quan điểm phẫu thuật:

-         Với những trường hợp tổn thương cả hai dây chằng chéo trước và chéo sau, chúng tôi đều chủ trương phẫu thuật nội soi, tái tạo đồng thời cả hai dây chằng trong một thì. Ưu điểm là người bệnh chỉ phải trải qua một lần phẫu thuật. Tuy nhiên, phẫu thuật này là một kỹ thuật khó, không phải là không có những nguy cơ và rủi ro nên cần được tiến hành ở các bệnh viện có chuyên khoa sâu về nội soi khớp, có phương tiện, trang thiết bị đầy đủ, phẫu thuật có kinh nghiệm và trình độ chuyên môn cao.

 

2.     Thời điểm phẫu thuật:

-         Tổn thương cả hai dây chằng chéo trước và chéo sau khớp gối thường xảy ra sau những chấn thương nặng. Trên thế giới cũng như tại Việt Nam có một số quan điểm khác nhau về thời điểm phẫu thuật, một số tác giả cho rằng có thể phẫu thuật sớm ngay trong 3 tuần đầu, một số khác thì khuyên nên phẫu thuật sau 3 tuần…

-         Theo quan điểm của chúng tôi, nên phẫu thuật sau thời điểm chấn thương tối thiểu 2-3 tuần. Ngay sau chấn thương, người bệnh nên được bất động bằng nẹp hoặc bó bột ôm gối, hút máu tụ trong khớp gối, dùng thuốc giảm đau, chống phù nề…, sau đó tập luyện phục hồi chức năng. Sau chấn thương 2-3 tuần, khi người bệnh đỡ hoặc hết hẳn đau, khớp gối đỡ viêm và phù nề, biên độ vận động khớp gối tốt… khi đó mới phẫu thuật nội soi khớp gối, sẽ thuận lợi hơn cho cả phẫu thuật viên và người bệnh tập luyện sau mổ. 

 

3.     Lựa chọn vật liệu tái tạo:

Tuỳ theo từng điều kiện và hoàn cảnh cụ thể có thể lựa chọn một trong những loại vật liệu tái tạo sau:

-         Mảnh ghép là gân đồng loại:

+ Mảnh ghép có thể là gân bánh chè, gân Achilles, gân Hamstrings hoặc gân mác bên…

+ Ưu điểm: không phải lấy gân của chính người bệnh nên không gây tổn thương thêm, chủ động được kích thước và chiều dài gân ghép, thời gian phẫu thuật rút ngắn

+ Nhược điểm: giá thành cao, nguồn vật liệu không phải lúc nào cũng sẵn có (do phải lấy từ người chết hiến tặng mô hoặc từ phần chi thể cắt cụt), có nguy cơ lây nhiễm (mặc dù rất thấp)

 

-         Mảnh ghép là gân tự thân:

+ Mảnh ghép có thể là gân Hamstrings (thường dùng để tái tạo dây chằng chéo sau), gân bánh chè (thường dùng để tái tạo dây chằng chéo trước), gân mác bên…

+ Ưu điểm: là vật liệu tự thân nên không có nguy cơ thải ghép hay lây nhiễm, dễ lấy, mảnh ghép không cần qua bảo quản nên quá trình liền mảnh ghép nhanh, mang tính sinh lý, chi phí thấp

+ Nhược điểm: người bệnh phải chịu thêm đường mổ để lấy mảnh ghép, nhất là khi phải tái tạo đồng thời cả hai dây chằng chéo trước và chéo sau thì phải lấy tối thiểu ở hai vị trí (do không đảm bảo chiều dài và đường kính mảnh ghép nếu chỉ lấy ở một vị trí), thông thường là lấy gân bánh chè cho dây chằng chéo trước và lấy gân Hamstrings cho dây chằng chéo sau.

 

4.     Hình ảnh phẫu thuật nội soi khớp gối tái tạo đồng thời dây chằng chéo trước và dây chằng chéo sau:

-         Bệnh nhân nam, 26 tuổi

-         Chẩn đoán trước mổ: chấn thương khớp gối phải, tổn thương dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau và sụn chêm ngoài

-         Phẫu thuật viên: TS.BS. Nguyễn Mạnh Khánh

-         Cách thức phẫu thuật: cắt sụn chêm ngoài, tái tạo đồng thời dây chằng chéo trước và dây chằng chéo sau khớp gối bằng mảnh ghép đồng loại (gân Achille)

 

 

Video 1. Khám trước mổ cho thấy gối bệnh nhân lỏng (dấu hiệu ngăn kéo trước và sau) 

 

 Hình 1. Nội soi khớp gối cho thấy đứt cả hai dây chằng chéo trước và chéo sau 

 

Hình 2. Rách sừng sau sụn chêm ngoài kèm theo

 

Hình 3. Tạo hai đường hầm để chuẩn bị tái tạo hai dây chằng

 

 

 Hình 4. Hai dây chằng chéo trước và chéo sau khớp gối sau khi được tái tạo 

 

Video 2. Khám sau mổ cho thấy gối bệnh nhân vững (không còn dấu hiệu ngăn kéo trước và sau)